Amsterdam VOC

Beschrijving

De Amsterdam was een spiegelretourschip van de Vereenigde Oostindische Compagnie (VOC).
Tussen 1982 en 1990 werd een replica van het schip gebouwd door 400 vrijwilligers. Deze replica ligt sinds 1990 aan de steiger van Het Scheepvaartmuseum te Amsterdam, het vroegere ’s Lands Zeemagazijn.

De Amsterdam werd in 1748 gebouwd op de VOC-werf te Amsterdam en liep daar rond de jaarwisseling van stapel. Na belading en inscheping op de rede van Texel voer het op 8 januari 1749 uit voor zijn eerste reis naar de Oost.

Aan boord bevond zich het voor dit scheepstype gebruikelijke aantal bemanningsleden (203 man, waaronder de 33-jarige kapitein Willem Klump), een contingent soldaten (127 man), en ook 5 passagiers. De lading bestond uit handelswaren (textiel en wijn), ballast (bouwstenen en kanonnen), en bevatte daarnaast artikelen voor gebruik door de VOC in de Oost (papier, pennen, gereedschappen, en dergelijke) en proviand. Tot de lading behoorden tevens 27 kisten zilver, die destijds een totale waarde van zo’n 300.000 gulden hadden, omgerekend ettelijke miljoenen euro’s.

Vanwege een zuidwesterstorm lukte het niet de Atlantische Oceaan te bereiken. Bij een derde poging zocht kapitein Klump bescherming in een baai bij het Engelse Hastings aan de Engelse zuidkust. Het schip raakte daar een zandbank en verloor het roer, waarna werd geankerd in de baai van Pevensey. Omdat de storm niet ging liggen zag de kapitein zich op 26 januari genoodzaakt de Amsterdam op het strand te zetten, om zo te proberen het schip en de bemanning van de ondergang te redden.

De bemanning slaagde erin aan land te komen en het meeste zilver mee te voeren. Plunderaars stortten zich vrijwel onmiddellijk op het schip (met name Anthony Watson, die voor 1200 Engelse ponden aan overgebleven zilver meenam uit de kapiteinshut – in die dagen een fortuin waarvan levenslang kon worden gerentenierd). Na enige dagen van plunderingen werd de situatie door Engelse troepen onder controle gebracht.

In de daaropvolgende drie weken deed de VOC verwoede pogingen om het schip te redden, maar alles bleek tevergeefs: de Amsterdam zakte weg in de klei en werd overspoeld door het water. Op 11 maart 1749 gaf de VOC alle pogingen om de lading te redden op. De Amsterdam zakte verder weg en ligt daar tot de dag van vandaag.

Sommige objecten van het schip zijn geborgen en staan nu in het Shipwreck Museum in Hastings, behalve een scheepsanker, dat op St Katharine Docks in Londen tentoongesteld ligt.